Graaf Maurice Lippens is de spin in het web dat de Belgische zakenwereld is.
Als voorzitter van de hoogste toezichtsraad, een functie die in Nederland
vergelijkbaar is met die van een zware president-commissaris, deelt hij de
facto de lakens uit binnen de Belgisch-Nederlandse bank.
Hij benoemde Jean-Paul Votron tot uitvoerend bestuursvoorzitter en steunde het
plan om een bod uit te brengen op ABN Amro, samen met Royal Bank of Scotland
en Banco Santander.
De financiering van dit bod blijkt nu als een waar Zwaard van Damocles
boven Fortis te hangen. Financieel analisten hadden al hun bedenkingen over
de financiële ruimte die Fortis had om de overname aan te kunnen.
De wereldwijde kredietcrisis breekt Fortis nu op. Aandeelhouders zijn boos dat
de bank gedwongen geld op moet halen. Men wilde bloed zien, en Jean-Paul
Votron werd geofferd. Maar Lippens blijft tot dusver zitten en lijkt niet
geneigd om op te stappen.
Dat hoeft hij ook niet, want het is zeer waarschijnlijk dat niemand
binnen de bestuursraad waarin zowel commissarissen als uitvoerende
bestuurders zetelen, het lef zal hebben om openlijk op te roepen tot
Lippens’ vertrek. Daarvoor is hij eenvoudig te machtig in België.
Want Lippens kent iedereen, en iedereen kent Lippens.
Hij is afkomstig uit een rijke industriële familie, die zijn basis heeft in
Knokke, aan de Belgische kust. Zijn vader zat in het vastgoed en suiker, en
zoon Maurice is nog steeds bestuurslid bij drie suikerbedrijven.
Op vrijwel ieder relevant societygebeuren verschijnt hij, en zelfs het
Koninklijk Paleis kent hij van binnen. Hij zou door de Belgische koning tot
de adelstand zijn verheven omdat hij een Belgische economische hoeksteen
redde.
Lippens was tot 1990 bestuursvoorzitter van AG Groep, tot dan toe één van de
grootste verzekeringsbedrijven van België. Dat ging op in Fortis, waar
Lippens opgenomen werd in de toezichthoudende board en al snel voorzitter
werd. In 1998 wilde ABN Amro de Belgische Generale Bank overnemen.
ING had toen al Bank Brussel Lambert (BBL) overgenomen, iets wat de
nationale eer in Brusselse regeringskringen gekrenkt had. Fortis wist ABN
Amro af te troeven en kocht Generale Bank. Lippens zelf ontkent tot op de
dag van vandaag dat hij om die reden zijn graaf-titel kreeg.
Wel gaf hij in een zeldzaam interview met Het Financieele Dagblad toe dat
zowel de Belgische regering als de koning zelf erop gebrand waren om
Generale Bank Belgisch te houden.
Lippens is een prominent lid van de Cercle de Lorraine, ofwel de Club
van Lotharingen, een uit de kluiten gegroeide, regionale businessclub
waarvan de ledenlijst leest als de “Who is Who” van zakelijk België.
Zo staat op die lijst met stip op nummer één Albert Frère, de rijkste
industrieel van België en een gevierd zakenman, rijk geworden door een
gebrek aan scrupules. Frère had, in tegenstelling tot Lippens, weinig moeite
met het verkopen van Belgische bedrijven aan buitenlandse investeerders.
Een ander bekend lid van de club: Michel Tilmant, bestuursvoorzitter
van ING. Vooruit, nog eentje: Christian van Thillo, baas van mediabedrijf De
Persgroep – en tevens lid van de raad van toezicht van de Belgische
Nationale Bank. Lippens (Fortis), Tilmant (ING) en een toezichthouder van de
Belgische Nationale Bank in één praatclubje.
Dat moeten interessante gesprekken zijn. Is het niet om de
gespreksonderwerpen, danwel om de locatie; het kasteel was 32 jaar lang
eigendom van de Zaïrese dictator en massamoordenaar Sese Seko Mobutu.
Interessant ook omdat ING destijds eveneens een oogje had op ABN Amro.
Uiteindelijk liep ING weg omdat ABN Amro te duur werd. Zouden Lippens en
Tilmant hier achteraf nog om gelachen hebben, met een cognacje diep
weggezonken in Mobutu's lederen fateuils?
Ook is Lippens dikke vriendjes met Viscount Etiénne Davignon, de
voormalige Eurocommissaris en voormalig hoofd van het Internationaal Energie
Agentschap. Davignon is tegenwoordig ook vice-bestuursvoorzitter van
energiegigant Suez-Tractebel, en tevens voorzitter van de jaarlijkse
Bilderberg Conferentie. Waar Lippens uiteraard ook kind aan huis is.
Lippens en Davignon hebben samen hun best gedaan om de Belgische
luchtvaartmaatschappij Sabena te redden van de ondergang. Dat is niet
gelukt. Ze maakten een doorstart met Brussels Airlines, dat tegenwoordig te
koop staat.
Suez komt overigens vaker terug in Lippens’ directe omgeving. Gérard
Mestrallet, bestuursvoorzitter van Suez, is ook lid van Cercle de Lorraine.
Maar Lippens is óók voorzitter van het comité van Benoeming en Bezoldiging
van Group Brussel Lambert (GBL), de grootste beursgenoteerde
investeringsmaatschappij van België.
GBL heeft grote belangen in onder andere Suez. Daar zit GBL in met een belang
van 28,2 procent. In oliegigant Total heeft GBL 26,2 procent, in de grootste
Belgische bouwmaterialenproducent van België, Lafarge, heeft het 22,1
procent, en in Pernod Ricard 5,2 procent.
GBL had eind 2007 een beleggingsportfolio ter waarde van 18 miljard euro en
een beleggingsresultaat van 534 miljoen. Genoeg geld om een belang in het
noodlijdende Fortis te kunnen nemen en de balans van de bank wat op te
poetsen, zou je zeggen.
Dan is er ook nog ‘Friends of Europe’, eigenlijk hetzelfde als de
Cercle de Lorraine maar dan met een internationale ledenschare. Tijdens
grote bijeenkomsten verkeert Lippens met grootheden als George Soros, maar
ook invloedrijke Europeanen als Neelie Kroes.
Loopt hij zijn contacten daar mis omdat zijn agenda overvol is, dan kan hij ze
altijd nog tegen het lijf lopen bij een bijeenkomst van de Trilateral
Commission, waarvan Lippens ook een prominent lid is.
In de spaarzame interviews die hij tot nu toe heeft gegeven, doet
Lippens zijn best om bescheiden over te komen. Daarbij bezigt hij soms een
bijna Nederlands-Calvinistisch taalgebruik dat het ‘doe maar gewoon, dan doe
je al gek genoeg’ benadert.
Niettemin: met zo’n dik balboekje hoeft hij bij wijze van spreken maar met
zijn vingers te knippen, en vrijwel heel zakelijk België staat in een kring
om hem heen. Knappe aandeelhouder die zo’n dikke verdedigingswal kan
doorbreken, en hem weg kan krijgen bij de bank die onder zijn
voorzitterschap groot werd.
Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl
